Wat is een ondernemingsraad?

Een ondernemingsraad vertegenwoordigt de belangen van de medewerkers van een onderneming. Daarom worden de leden van de ondernemingsraad gekozen door medewerkers van de onderneming. Hoeveel leden een ondernemingsraad telt, is afhankelijk van de grootte van een onderneming.

Het is een wettelijk erkend medezeggenschapsorgaan waarvan de rechten en plichten vastgelegd zijn in de WOR (wet op de ondernemingsraden).

Wanneer is een ondernemingsraad verplicht?

Als er 50 personen of meer bij een onderneming werken is een ondernemingsraad verplicht.

Wat is het doel van de ondernemingsraad?

Zoals in de eerste alinea staat vertegenwoordigt de OR de belangen van de medewerkers. Maar zij mag hierbij niet het belang van de onderneming uit het oog verliezen. Daarom moet de OR samen met de directie van een onderneming de juiste balans zien te vinden tussen de belangen van de medewerkers en die van de onderneming.

Tegenstrijdige belangen

Vaak, niet altijd, staan deze belangen recht tegenover elkaar. Als je bedenkt dat het doel van een onderneming het maken van winst is en een doel van de medewerkers zo goed mogelijke arbeidsvoorwaarden zou kunnen zijn. Dan staan deze doelen lijnrecht tegenover elkaar. In ieder geval voor het grootste deel. Want ik kan mij voorstellen dat medewerkers niet meer gemotiveerd zijn om te werken als de arbeidsvoorwaarden erg slecht zijn. En een slecht gemotiveerde werknemer is niet goed voor de onderneming. Dus in die zin heeft de onderneming er ook belang bij dat er goede arbeidsvoorwaarden zijn.

Goede balans

Om vorenstaande is het zo belangrijk dat er een goede balans wordt gevonden tussen het belang van de onderneming en het belang van de medewerkers. Je hoeft niet bang te zijn dat een directie de belangen van de onderneming niet vertegenwoordigt. Vaak heeft de directie er zelf belang bij dat de onderneming bijvoorbeeld meer winst maakt. Daarom zullen de OR en de directie dus vaak moeten onderhandelen en compromissen sluiten. In mijn ogen lijkt het een beetje op onze eigen Nederlandse politiek in het klein.

Het dagelijks bestuur van de ondernemingsraad

Het DB bestaat in ieder geval uit de secretaris en de voorzitter van de OR. Je kunt als OR besluiten meerdere leden deel uit te laten maken van het DB van de OR. De voorzitter van de OR hoeft niet degene te zijn die de vergaderingen voorzit. Is er een OR-lid die heel goed een vergadering kan leiden? Maar hij of zij kan de relatie met de directie niet goed onderhouden. Dan is het logisch dat de voorzitter van de OR en de voorzitter van de vergaderingen twee verschillende personen zijn. Het is ontzettend belangrijk dat de voorzitter de relatie met de directie goed kan onderhouden.

Taken dagelijks bestuur

Er zijn een paar taken van de voorzitter en secretaris in de WOR vastgelegd. Maar verder kan de OR zelf besluiten wie welke taken op zich neemt. Dus je kunt ieder zijn deskundigheid benutten door de juiste persoon het juiste onderwerp te laten behandelen. In mijn ogen is het belangrijk dat elk lid zich serieus genomen voelt en een significante bijdrage kan leveren. Iedereen heeft zo zijn eigen kwaliteiten en interesses.

Taken van de ondernemingsraad

De taken van de ondernemingsraad zijn terug te vinden in artikel 28 van de wet op de ondernemingsraden. Hieronder zal ik ze kort omschrijven.

Toezicht houden

De OR moet erop toezien dat de ondernemer zich houdt aan voorschriften over:

• arbeidsvoorwaarden,
• arbeidsomstandigheden,
• arbeidstijden,
• rusttijden en
• gelijke behandeling.

Bevorderen

Verder moet een ondernemingsraad het volgende zoveel mogelijk bevorderen:

• werkoverleg,
• het overdragen van bevoegdheden in de onderneming zodat de werknemers betrokken worden bij de regeling van de arbeid in het onderdeel van de onderneming waarin zij werkzaam zijn en
• de zorg van de onderneming voor het milieu.

Rechten van de ondernemingsraad

De rechten van de ondernemingsraad zijn terug te vinden in de artikelen 2, 16, 17, 18, 22, 23, 25, 27, en 31. Hieronder ga ik dieper in op de rechten die een OR heeft.

Spreekrecht AvA artikel 2

Sinds juli 2010 heeft de OR het recht om te spreken op de algemene vergadering van aandeelhouders. Hierdoor worden de belangen van de werknemers gehoord. En hopelijk zullen de aandeelhouders deze belangen meewegen in hun besluiten.

Raadplegen deskundigen artikel 16

Als de OR specialistische kennis nodig heeft, dan heeft zij het recht een deskundige in te schakelen. Zij heeft daar geen toestemming voor nodig. Wel moet zij de ondernemer informeren.

Het recht op faciliteiten artikel 17 en 18

De ondernemingsraad mag gebruikmaken van de voorzieningen van de onderneming die nodig zijn voor het uitvoeren van haar taak.

De OR wordt in tijd gefaciliteerd door het werk onder werktijd te mogen uitvoeren met behoud van loon.

Recht op scholing artikel 18

Een OR-lid heeft recht op tenminste 60 uur scholing verdeelt over minimaal 5 dagen. Als een OR-lid ook deel uitmaakt van een commissie, dan is het minimum 8 dagen.

Recht op kostenvergoeding artikel 22

Een OR-lid heeft het recht zijn kosten vergoed te krijgen. De kosten voor het vervullen van zijn taak bijvoorbeeld. En de kosten voor het voeren van een procedure tegen de ondernemer.

Het initiatiefrecht artikel 23:3

Dit is een wat minder bekend recht van de OR. De OR mag namelijk zelf voorstellen indienen. De ondernemer moet dit voorstel tijdens een overlegvergadering bespreken. Verder moet de ondernemer schriftelijk en goed gemotiveerd reageren.

Het adviesrecht artikel 25

De OR heeft het recht advies uit te brengen over verschillende onderwerpen. Deze onderwerpen zijn veelal organisatie gerelateerd. De onderwerpen zijn te vinden in artikel 25 van de wet op de ondernemingsraden.

Het instemmingsrecht artikel 27

De OR heeft het recht met een voorgenomen besluit in te stemmen of niet. De onderwerpen waarover zij het recht heeft zijn uiteraard te vinden in artikel 27. Ze zijn veelal gerelateerd aan arbeid en beloning.

Het recht op informatie artikel 31

In dit artikel staan onderwerpen genoemd waarover de ondernemer uit eigen initiatief informatie moet verstrekken. Maar de OR heeft ook het recht informatie te vragen. De ondernemer is verplicht de gevraagde informatie te verstrekken. De informatie moet natuurlijk wel betrekking hebben op het uitvoeren van OR aangelegenheden.

Ontslag OR-leden

Het is in mijn ogen niet echt een recht. Maar je hebt als OR-lid wel recht op ontslagbescherming. Je moet wel heel ernstig slecht functioneren wil de ondernemer je kunnen ontslaan. De kantonrechter gaat er namelijk in eerste instantie van uit dat je ontslagen wordt vanwege je OR-werk. Daarom moet ondernemer bewijzen dat dit niet zo is. En dat is een hele zware taak.

Als echter een hele afdeling ontslagen wordt. Dan is het een ander verhaal. Als een OR-lid toevallig op die afdeling werkt, geldt de ontslagbescherming niet. In mijn ogen ook logisch.

Plichten van de ondernemingsraad

Een OR heeft naast taken en rechten ook plichten. Hieronder ga ik dieper in op de plichten die een OR heeft.

Opstellen en naleven van het eigen reglement

Het klinkt heel logisch natuurlijk. Maar het is wel belangrijk. Want hoe geloofwaardig ben je als je niet eens je eigen reglement na kan leven? In dit reglement staan de bepalingen voor de samenstelling, kandidaatstelling, verkiezingen en de besluitvorming door de ondernemingsraad.

Openheid van zaken

De agenda’s en notulen moeten openbaar zijn. Dit geldt voor zowel de eigen vergaderingen als de overlegvergaderingen. Ook het jaarverslag van de OR moet openbaar zijn. De documenten kan de OR op het intranet van de onderneming publiceren.

Overlegvergadering

Als de ondernemer overleg wil met de OR, dan is de OR verplicht dit te realiseren. Andersom is dit ook het geval. Dus als de OR met de ondernemer wil overleggen, dan is deze verplicht hieraan gehoor te geven.

Kosten deskundige

De OR heeft de verplichting de ondernemer op de hoogte te brengen van de kosten. Dit moet zij voor het inhuren van de deskundige doen.

Geheimhoudingsplicht artikel 20

Wat er in de overlegvergadering wordt besproken mag niet met werknemers worden overlegd. Wettelijk gezien moet de ondernemer zeggen wat geheimgehouden moet worden. Maar er staat ook in de wet dat de ondernemingsraad zelf realiseren wat geheimgehouden zou moeten worden en wat niet. Een stukje bescherming van de ondernemer voor het geval hij vergeet te zeggen dat iets geheimgehouden moet worden. Terwijl een OR er wel degelijk van uit mag gaan dat het geheimgehouden zou moeten worden.