Wat is instemmingsrecht OR?

Instemmingsrecht OR is het recht van de ondernemingsraad om wel of niet in te stemmen met een voorgenomen besluit van de ondernemer.

Discussies over onderwerpen instemmingsrecht.

In artikel 27 van de wet op de ondernemingsraden (WOR) staat een hele lijst met onderwerpen waarover een ondernemingsraad instemmingsrecht heeft. De lijst lijkt heel duidelijk, maar toch ontstaan er vaak discussies tussen de ondernemer en de ondernemingsraad. Deze gaan over het wel of niet van toepassing zijn van instemmingsrecht. Je kunt als ondernemingsraad gebruikmaken van art. 36:2 WOR en naar de kantonrechter te stappen, maar dat is in mijn ogen niet raadzaam. Je kunt beter de ondernemer vragen of hij ervoor open staat dat een adviseur naar de casus kijkt en oordeelt welk recht er wel of niet van toepassing is. Als namelijk naar buiten komt dat de OR naar de kantonrechter is gestapt om haar gelijk te halen, dan komt dat op zijn zachtst gezegd niet positief over.

Natuurlijk kun je ook  als ondernemingsraad en ondernemer besluiten in goede harmonie samen naar de kantonrechter te gaan om deze te horen. En dit ook zo naar buiten communiceren. Dat werpt weer een heel ander licht op de gang naar de kantonrechter.

Op een aantal voorgenomen besluiten is zowel het adviesrecht als het instemmingsrecht van toepassing. Als de casus uiteindelijk bij de kantonrechter komt, zal deze altijd bepalen dat het hoogste recht van toepassing is. Volgens de kantonrechter is het instemmingsrecht het hoogste recht. Maar ja, als je als ondernemingsraad graag invloed op het te nemen besluit uit had willen oefenen, dan is het adviesrecht een veel geschikter recht.

Adviesrecht

Bij het adviesrecht is het moment van indienen van de adviesaanvraag erg belangrijk. Volgens art. 25:2 WOR moet de adviesaanvraag op een dusdanig moment ingediend worden dat de ondernemingsraad nog invloed op het voorgenomen besluit uit kan oefenen. En dat is niet van toepassing bij het instemmingsrecht. De kantonrechter oordeelt dat het instemmingsrecht het hoogste recht is, maar welk recht het belangrijkst is, dat is in mijn ogen eerder de vraag. En dat is erg afhankelijk van de casus.

Licentie: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.en

Onderwerpen instemmingsrecht or

Hieronder behandel ik de onderwerpen waarover de ondernemingsraad instemmingsrecht heeft.

Vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling met betrekking tot een pensioenovereenkomst.

Per 01-10-2016 is het instemmingsrecht met betrekking tot pensioen uitgebreid. Nu is het niet meer van belang wie de pensioenuitvoerder is. Het is daardoor een stuk duidelijker geworden. Ook de arbeidsrechtelijke aspecten uit de pensioenuitvoeringsovereenkomst en het uitvoeringsreglement vallen onder het instemmingsrecht. Het instemmingsrecht is niet van toepassing als het pensioen door een publiekrechtelijk orgaan, in de CAO of bij een verplicht bedrijfstakpensioenfonds geregeld is. Over de verplichting is geen instemmingsrecht van toepassing. Maar wel over de variabelen waarover de werkgever zelf kan beslissen. Ook over de keuze van een pensioenuitvoerder heeft een OR geen instemmingsrecht. Alleen als het een buitenlandse pensioenuitvoerder betreft. Dan heeft de ondernemingsraad wel instemmingsrecht.

Vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling met betrekking tot een winstdelingsregeling.

Commerciële ondernemingen kunnen de medewerkers mee laten delen in de winst van de onderneming. Soms is een winstdelingsregeling in de CAO opgenomen. Als de regeling niet in de CAO is opgenomen, dan heeft de ondernemer altijd instemming van de OR nodig. Maar ook als de winstdelingsregeling in de CAO is opgenomen is het mogelijk dat de werkgever instemming nodig heeft. Het kan zijn dat er al een winstdelingsregeling is die positief afwijkt van de regeling in de CAO. Deze regeling valt onder de arbeidsvoorwaarden die door de werkgever zelf zijn vastgesteld. In dat geval heeft de ondernemer ook instemming nodig om de winstdelingsregeling te wijzigen of in te trekken.

Vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling met betrekking tot een spaarregeling.

Voorheen waren er nog fiscaal aantrekkelijke spaarregelingen, zoals de spaarloonregeling, de premiespaarregeling en de levensloopregeling. Deze konden door de werkgever gefaciliteerd worden. In de periode dat deze regelingen bestonden was dit onderwerp vooral van toepassing. Maar in de huidige tijd zijn er bijna geen spaarregelingen meer. Uiteraard kan een werkgever een bepaalde spaarregeling ontwerpen, maar die is niet meer fiscaal aantrekkelijk.

Vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling met betrekking tot een arbeidstijdenregeling en rusttijdenregeling.

Onder de werktijdenregeling vallen onder andere dienstroosters
, arbeidstijdverkorting (ATV), begin- en eindtijden, pauzes, ploegendiensten, overwerk, deeltijdarbeid, flexibele arbeidstijden en thuiswerken. Als je een instemmingsverzoek van de ondernemer krijgt moet je die eerst toetsen aan bestaande wetgeving. Je kunt de regeling bijvoorbeeld toetsen aan de CAO, de Arbeidstijdenwet, het Arbeidstijdenbesluit en de Wet Aanpassing Arbeidsduur.

Het Arbeidstijdenbesluit is een onderdeel van de Arbeidstijdenwet. Hierin staan algemene uitzonderingsmogelijkheden voor bijzondere situaties. Daarnaast staan er voor een aantal bijzondere sectoren uitzonderingsmogelijkheden. Voor de sector vervoer bestaat een apart Arbeidstijdenbesluit.

De Wet Aanpassing Arbeidsduur regelt het recht van een individu op zowel een grotere als een kleinere deeltijdbaan. De werknemer mag volgens deze wet zelf een voorstel doen ten aanzien van de werktijden.

Vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling met betrekking tot een vakantieregeling.

In eerste instantie moet de werkgever de wettelijke regeling naleven. Hierin staat bijvoorbeeld het minimum aantal vakantiedagen.  Verder kan een ondernemer veel regelen met betrekking tot vakantie of verlof. Te denken valt aan snipperdagen, het voor een periode sluiten van de onderneming, andere vrije dagen en feestdagen. Op al deze regelingen is instemmingsrecht OR van toepassing. Ook de manier waarop vakantie of verlof vast wordt gelegd.

Vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling met betrekking tot een beloningssysteem.

Er zijn verschillende soorten beloningssystemen. Vaak ontvangt een werknemer een vast loon per maand. Maar werknemers kunnen bijvoorbeeld ook een beloning voor een individuele prestatie krijgen, dat wordt stukloon genoemd. Premieloon is een combinatie tussen de twee hiervoor genoemde beloningssystemen. Het meest voorkomende en uitgebreide beloningssysteem is een cafetariasysteem. Bij dit systeem kan er gekozen worden voor allerlei verschillende soorten beloning. Dus niet alleen in salaris, maar ook in studiedagen of vervroegde pensionering. Als een werkgever het beloningssysteem wil veranderen dan is instemmingsrecht OR van toepassing.

Vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling met betrekking tot een functiewaarderingssysteem.

Functiewaardering is het, op basis van de relatieve zwaarte van functies, plaatsen van functies in een rangorde. Een functiewaarderingssysteem is de methode die wordt toegepast om deze rangorde tot stand te brengen. De methode houdt in dat ieder element van de functie een score krijgt. Als deze scores worden opgeteld, leidt dat tot de totale score van een bepaalde functie. Hoe meer punten, hoe hoger de beloning.

Vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling op het gebied van de arbeidsomstandigheden.

Arbeidsomstandigheden zijn de omstandigheden die het gezond en veilig werken beïnvloeden. Arbeidsomstandigheden worden ook wel ingedeeld in de vijf W’s. Deze bestaan uit werktaken, werkdruk, werktijden, werkhouding, werkplek. Het gaat hier om zowel de fysieke als de psychische arbeidsbelasting. De ondernemer moet hiervoor beleid vormen. Als de werkgever dit beleid wil vaststellen, wijzigen of intrekken is instemmingsrecht OR van toepassing. De inspectie SZW houdt toezicht. En let met name op zo duurzaam mogelijk werken.

RI&E speelt een grote rol in het beleid. Een ondernemer is namelijk verplicht RI&E te realiseren. Dit is een risico, inventarisatie en evaluatie van de arbeidsomstandigheden. Onderdeel van RI&E is een plan van aanpak. Hierin staat wie, wat en wanneer moet doen om zo gezond en veilig mogelijk te werken. Er zijn uitzonderingen op die verplichting. Maar als er een OR ingesteld is, dan is een RI&E verplicht.

Vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling op het gebied van ziekteverzuim.

Voor de werkgever gelden een aantal regels waar hij zich aan moet houden. De werkgever moet de regels voor ziekmelding bekendmaken bij de medewerkers. Hij mag aan de werknemer vragen wanneer deze weer denkt te kunnen werken.

De werknemer moet zich ook aan een aantal bepalingen houden. Hij moet de verzuimregels (verzuimprotocol) van de werkgever opvolgen. Zo moet de werknemer zich bijvoorbeeld tijdig ziek melden. Maar de werknemer is niet verplicht iets te vertellen over de oorzaak van de ziekte. De werkgever mag daar zelfs niet naar vragen.

Instemmingsrecht OR is van toepassing als een werkgever het een en ander wil wijzigen met betrekking tot vorenstaande.

Vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling op het gebied van reïntegratiebeleid.

Werkgevers moeten zieke werknemers zo snel mogelijk laten reïntegreren om de instroom in de WIA te beperken. Om dit te realiseren is de Wet Poortwachter ingevoerd. Wanneer iemand zes weken ziek is moet de werkgever krachtens de Wet Poortwachter actie gaan ondernemen. Hiervoor kan een ondernemer bijvoorbeeld een reïntegratiebedrijf inschakelen. Uiteraard is instemmingsrecht OR hierop van toepassing.

Vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling op het gebied van het aanstellings-, ontslag- of bevorderingsbeleid.

Het aanstellingsbeleid is het beleid dat te maken heeft met het aantrekken van werknemers. Als ondernemingsraad is het belangrijk aandacht te geven aan de volgende punten:

• Het type arbeidscontracten,
• gelijke behandeling,
• positieve discriminatie bij sollicitanten,
• aanstellingskeuringen,
• reïntegratie van gehandicapten en
• je eigen visie.

Meestal is er geen ontslagbeleid. Vaak wordt die pas gevormd op het moment dat het slecht gaat met de onderneming. In dit beleid staat de ontslagvolgorde, de ontslagvergoeding en andere zaken. In eerste instantie speelt de vakbond een rol voor zover het ontslagbeleid niet al is vastgelegd in de CAO. Als de CAO ruimte over laat om zelf beleid te vormen, dan is instemmingsrecht OR van toepassing. Niet alleen dan, maar ook als er aanvullende regelingen vastgelegd worden, heeft de ondernemer instemming nodig.

Onder het bevorderingsbeleid versta ik de regelingen in het kader van het ontwikkelen van de mogelijkheden van de werknemers binnen de onderneming. Dit beleid is gericht op de motivatie en het welzijn. Ook doorstroming binnen de onderneming behoort tot het bevorderingsbeleid.

Vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling op het gebied van de personeelsopleiding.

In de CAO kunnen ook bepalingen staan met betrekking tot personeelsopleiding. Op deze bepalingen is instemmingsrecht OR niet van toepassing. Maar de ondernemer moet in ieder geval instemming vragen voor het volgende. Algemene bepalingen over studieverlof en compensatie van studiekosten. Terugbetaling bij voortijdig vertrek. De vaststelling van gewenste en verplichte bij- en nascholing naar functie. Keuze voor intern of extern opleiden. Benoemen van relevante opleidingen per functie. Protocollen voor het omgaan met scholingswensen van werknemers. En de manier waarop het opleidingsbudget wordt besteed.

Vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling op het gebied van personeelsbeoordeling.

Personeel wordt veelal beoordeeld bij het beoordelingsgesprek. In tegenstelling tot het functioneringsgesprek is het beoordelingsgesprek éénrichtingsverkeer. In het beleid voor personeelsbeoordeling staat welke financiële of rechtspositionele gevolgen een bepaalde beoordeling voor de werknemer heeft. Als de ondernemer instemming vraagt, kun je op het volgende letten. Is het beoordelingsbeleid systematisch en objectief? Welke criteria zijn van toepassing bij de beoordeling? Zijn de managers voldoende capabel in het voeren van beoordelingsgesprekken? Welke beloning of sanctie kan gegeven worden? Kan er bezwaar ingediend worden?

Vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling op het gebied van bedrijfsmaatschappelijk werk.

Beleid met betrekking tot bedrijfsmaatschappelijk werk gaat over het coachen van medewerkers met psychosociale problemen. Onderdeel van dit beleid is onder andere het trainen van leidinggevenden en het geven van advies en voorlichting.

Vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling op het gebied van werkoverleg.

Een essentieel onderdeel van werkoverleg is het feit dat de werknemer gehoord en serieus genomen wordt. Dit is erg belangrijk voor het goed functioneren van de onderneming. Het draagt namelijk bij aan de motivatie van werknemers. En gemotiveerde werknemers zijn goed voor de onderneming.  Let op vastlegging in het beleid van het horen van werknemers als je een verzoek instemmingsrecht OR beoordeelt.

Vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling op het gebied van behandeling van klachten.

Ondernemingen die niet goed met klachten omgaan zijn in mijn ogen geen lang leven beschoren. Let op dat er niet alleen een heel mooi beleid geschreven is, maar dat dit beleid ook goed uitgevoerd wordt. Voor je het weet ligt er een klacht bij een of ander tv programma, komt de onderneming negatief in het nieuws of forum. Het gaat tegenwoordig heel snel. Daarom is goed beleid met betrekking tot het behandelen van klachten heel belangrijk.

Vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling omtrent de registratie van, de omgang met en de bescherming van persoonsgegevens van de in de onderneming werkzame personen.

De Autoriteit Persoonsgegevens ligt op de loer. Pas geleden is de AVG in het leven geroepen. Deze regeling had en heeft een enorme impact op de manier waarop er met persoonsgegevens omgegaan dient te worden. Op het moment van schrijven is het mogelijk een checklist down te loaden op autoriteitpersoonsgegevens.nl. Deze kun je gebruiken als je een verzoek instemmingsrecht OR ontvangt inzake persoonsgegevens.

Vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling inzake voorzieningen die gericht zijn op of geschikt zijn voor waarneming van of controle op aanwezigheid, gedrag of prestaties van de in de onderneming werkzame personen.

Je kunt hierbij denken aan software die in de gaten houdt wat je op je computer doet. Andere voorbeelden zijn cameratoezicht en mysteryguests. Maar ook werkinstructies kunnen tot deze regeling behoren. Waar grenst de mogelijkheid te controleren en de wet op de privacy? Het ophangen van camera’s kan de werksfeer 180 graden laten draaien. Dus voorzichtigheid is troef bij het behandelen van een instemmingsrecht OR inzake dergelijke regelingen.

Wat is het doel van instemmingsrecht?

Het doel van het instemmingsrecht is het meebesluiten met voorgenomen besluiten van de ondernemer.